อำเภอเมืองลพบุรี เป็นอำเภอหลักของจังหวัดลพบุรี เมืองลพบุรี เดิมสมัยก่อนมีชื่อว่า “ลวปุระ” หรือที่คุ้นๆ หูที่สุดก็คือ “ละโว้” ซึ่งจังหวัดลพบุรีนี้ตั้งอยู่ในพื้นี่ภาคกลางของประเทศไทย และที่สำคัญในอำเภอเมืองนี้ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวแหล่งแห่ง เช่น พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์ วัดกวิศรารามราชวรวิหาร ที่เป็นวัดโบราณสถานที่มีประวัติความเป็นมามากกว่า 100 ปี และอื่นๆ อีกไม่น้อย

การเดินทางจากกรุงเทพฯ-ลพบุรี ก็ไม่มีอะไรมากผมขึ้นรถตู้ที่อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ มีหลายที่มากๆรอบอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิก็เลือกเอาได้ตามสบาย ราคาก็ประมาณ 120 บาท นั่งรถมาถึงอำเภอเมืองลพบุรีก็ใช้เวลาประมาณ 2 ชั่วโมงนิดๆ รถตู้จะสุดสายที่วงเวียนเลยใกล้กับ บขส. ลพบุรี
สิ่งแรกที่เห็นเลยคือวงเวียนศรีสุริโยทัย หรือวงเวียนสระแก้ว ถูกก่อสร้างในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ลักษณะคล้ายเทียนตั้งอยู่กลางสะพาน มีสะพานเชื่อมจากขอบสระทั้งสี่ทิศ

วงเวียนศรีสุรีโยทัย
จากวงเวียนศรีสุริโยทัยก็นั่งรถสองแถวเข้าไปในตัวเมืองลพบุรีได้เลยในราคา 8 บาท ลงรถที่ตัวเมืองลพบุรีก็แวะไปกราบไหว้ “เจ้าพ่อพระกาฬ” เป็นสถานที่แรกที่ตั้งอยู่ในศาลพระกาฬคนเยอะแยะมากๆ
สำหรับศาลพระกาฬ เดิมเรียกว่า “ศาลสูง” เป็นปราสาทที่ก่อด้วยศิลาแดง สร้างขึ้นในวัฒนธรรมแบบเขมร ประมาณพุทธศตวรรษที่ 16-18 ต่อมาในสมัยอยุธยาได้สร้างอาคารก่ออิฐบริเวณฐานของปราสาทองค์เดิม ต่อมาในปี พ.ศ. 2476 ได้สร้างอาคารขึ้นมาใหม่ ทางด้านตะวันตกต่อจากปราสาท เพื่อประดิษฐานพระวิษณุ หรือ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวร หรือที่เรียกกันว่า “เจ้าพ่อพระกาฬ” นั้นเอง
ศาลพระกาฬ ลพบุรี
ตรงข้ามกับศาลพระกาฬก็จะมีพระปรางค์สามยอดต้องเดินข้ามถนนกับทางรถไฟเข้าไป
พระปรางค์สามยอด นี้ยังมีลักษณะที่สมบูรณ์สวยงดงามแบบศิลปะเขมร ราวพุทธศตวรรษที่ 18 ลักษณะเป็นปราสาทเรียงกันสามหลัง มีฉนวนทางเดินเชื่อมต่อกันหันหน้าไปทางทิศตะวันออก สร้างด้วยศิลาแลงและหินทรายประดับด้วยลวดลายปูนปั้น และเสาประดับกรอบประตูสลักรูปฤาษีนั่งชันอยู่ที่โคนเสา
พระปรางค์สามยอด ลพบุรี
ภายในพระปรางค์สามยอดเป็นเพดานไม้มีลายเขียนสีรูปดอกไม้ ด้านหน้าปราสาทองค์กลางมีวิหารสร้างขึ้นในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช อายุราวพุทธศตวรรษที่ 20
นอกจากนี้แล้วภายรอบๆ บริเวณพระปรางค์สามยอดก็ยังมีฝูงลิงอยู่เต็มไปหมด สามารถให้อาหารลิงได้ในราคาเพียง 20 บาท
ลิงเมืองลพบุรี
จากนั้นเดินไป “พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์” ซึ่งอยู่ไม่ไกลจากพระปรางค์สามยอดเท่าไร สำหรับพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์นี้ตั้งอยู่ในเขต “พระนารายณ์ราชนิเวศน์” ซึ่งเป็นพระราชวังโบราณสร้างในสมัยอยุธยาที่มีความสำคัญและมีคุณค่า ทางด้านสถาปัตยกรรม แสดงถึงความเจริญรุงเรืองสมัยหนึ่งของเมืองลพบุรีมีลักษณะแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า เนื้อที่ประมาณ 41 ไรเศษเลยทีเดียว
ก่อนจะเข้าชมพื้นที่ในเขตพระนารายณ์ราชนิเวศน์ ต้องซื้อบัตรเข้าชมก่อนครับ ในราคา 30 บาท ทางเดินเข้าไปพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์จะเป็นทางเดินยาวเข้าไปประมาณ 150 เมตร
เดินเข้ามาจนสุดทางก็จะพบกับหมู่พระที่นั่งพิมานมงกุฏ ซึ่งเป็นสถานที่เก็บวัตถุโบราณของเมืองลพบุรีต่างๆ เอาไว้มากมาย แต่เสียดายที่ทางพิพิธภัณฑงดการถ่ายรูปในบริเวณนี้
ข้างพระที่นั่งพิมานมงกุฏจะเป็น “พระที่นั่งดุสิตสวรรค์ธัญญมหาปราสาท” สมัยก่อนเป็นที่สมเด็จพระนารายณ์ เสด็จออกรับคณะราชทูต ในประวัติศาสตร์กล่าวไว้ว่า เซเวอลิเย เดอร์เซอร์ มอง ราชทูตคนสำคัญของพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งประเทศฝรั่งเศศได้เดินทางมาเข้าเฝ้าฯ ณ พระที่นั่งแห่งนี้
ด้านในจะมีรูปปั้นสมเด็จพระนารายณ์มหาราชประดิษฐานอยู่ซึ่งมีผู้คนมากราบไหว้อยู่ตลอดทั้งวัน
เดินออกมาภายนอกอีกฝั่งหนึ่งของพระที่นั่งดุสิตสวรรค์ธัญญมหาปราสาทออกประตูกำแพงเมือง (ดูแล้วยังกับอยู่ในหนังยังไงยังงั้น)
เดินมาจนถึง “สิบสองท้องพระคลัง” เป็นตึกแถว 2 ข้างยาวต่อกันรวม 12 ห้อง ใช้เป็นที่เก็บของและสินค้าของหลวงก่อนที่จะส่งออกไปจำหน่ายยังต่างประเทศ
เสร็จสิ้นการชม พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์ ต่อไปก็จะไปเที่ยวชม “วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ” กัน
วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ
เดินเท้าไปวัดพระศรีรัตนมหาธาตุอยู่ไม่ไกลจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสมเด็จพระนารายณ์มากนักเดินไปประมาณ 500 เมตรก็ถึงแล้ว วัดพระศรีรัตนมหาธาตุทางเข้าจะอยู่ตรงข้ามกับสถานีรถไฟลพบุรีพอดี ก็เข้าไปเยี่ยมชมต้องเสียค่าเข้าชมก่อน 10 บาท
สำหรับ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เป็นวัดหลวงขนาดใหญ่ มีเนื้อที่ถึง 20 ไร่ สร้างขึ้นเพื่อเป็นศูนย์กลางทางศาสนาพุทธของชาวลพบุรี มีวิหารหลักที่มีความกว้างมากๆ และพระปรางประธานที่เก่าแก่ที่สุด
พระวิหารหลักของวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ
พระปรางประธาน
มีวิหารขนาดใหญ่หันหน้าไปทางทิศเหนือเค้าโครงวิหารค่อนข้างสมบูรณ์
เจดีย์ทรงปรางค์ สมัยอยุธยาตอนต้น มีฐานบัวขยายท้องไม้สูงประลูกแก้วอกไก่ ลักษณะคล้ายอาคารยาวๆ ที่มีระบบเสาแบ่งเป็นห้องๆ
เจดีย์ทรงปรางค์ ลพบุรี
นอกจากนี้แล้ว รอบๆ วิหารยังมีกำแพงที่แบ่งเป็นช่องๆ คาดว่าสมัยก่อนมีพระพุทธรูปประดิษฐานอยู่ทุกช่อง
ภาพด้านล่างจะเห็นได้ว่า วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ นี้มีเจดีย์และปรางค์เยอะมากๆ
จบแล้วครับสำหรับการเดินทางเที่ยวชมโบราณสถานของอำเภอเมืองลพบุรีภายใน 1 วัน การเดินทางมารถยนต์ส่วนตัวหรือทางรถไฟก็สะดวกครับ **สถานีรถไฟอยู่ตรงข้ามกับ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ เลย และอีกอย่างโบราณสถานแต่ละที่อยู่ไม่ไกลกันมากเดินเที่ยวถ่ายรูปสะดวกมาก